Klanten vragen regelmatig of PaperWise FSC of PEFC gecertificeerd is. In dit artikel gaan we dieper in op FSC, PEFC en waarom PaperWise deze certificeringen overbodig maakt. Mensen, bedrijven en organisaties die naar FSC (Forest Stewardship Council) of PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification) vragen, doen dat vanwege hun wens om invulling te geven aan duurzaamheid. Om ontbossing tegen te gaan. Ze willen zichzelf verzekeren dat de bomen die gekapt worden voor hun producten uit duurzaam beheerde bossen komen. Maar in welke mate borgen FSC en PEFC duurzaamheid? En wat zijn de voor- en nadelen van FSC en PEFC in vergelijk met boomvrij PaperWise papier?
INLEIDING
Duurzaamheid en circulariteit zijn zeer belangrijke onderwerpen vandaag de dag. FSC en PEFC worden ook wel gezien als certificeringen voor duurzaam papier, karton, verpakkingen en drukwerk. Maar laten we eens naar enkele voor- en nadelen van FSC en PEFC kijken en die vergelijken met PaperWise, papier dat niet gemaakt worden van bomen, maar van landbouwafval.
De Europese markt voor papier en karton is 72,5 miljoen ton groot. Zo’n 55% is recycled papier en 45% wordt gemaakt van bomen (Bron: CEPI 2023). Ongeveer 60-70% van dit papier is FSC of PEFC gecertificeerd. Hiermee komt het overgrote deel van het papier en karton uit duurzaam beheerde bossen. Maar bomen, al dan niet FSC of PEFC gecertificeerd, zijn zeker niet de meest logische en duurzame keuze voor papier en karton.
ONTSTAAN FSC EN PEFC
Beide certificeringssystemen zijn opgericht in de jaren ’90 van de vorige eeuw met dezelfde intentie: het bevorderen van duurzaam bosbeheer. De oprichters waren bezorgd over de toenemende ontbossing en de negatieve impact hiervan op zowel het milieu als lokale gemeenschappen. FSC werd opgericht door een brede coalitie van milieuorganisaties, bedrijven en sociale groepen uit Noord–Amerika en Canada met grote industriële bossen in gedachte. PEFC werd opgericht door vertegenwoordigers uit de Europese bosbouwsector. Dit waren kleine en middelgrote boseigenaren die moeilijkheden ondervonden om te voldoen aan de strenge normen van FSC.
DOEL VAN FSC EN PEFC
FSC heeft als doel om de bossen, de arbeiders werkzaam in die bossen en de inheemse volkeren, te beschermen. PEFC richt zich op het ondersteunen van nationale en regionale certificeringsprogramma’s. Het fungeert als een overkoepelende organisatie die de certificering en traceerbaarheid van houtproducten uit verschillende landen en regio’s goedkeurt. In tegenstelling tot FSC, dat één globale standaard hanteert, laat PEFC meer ruimte voor nationale en regionale verschillen, mits deze in lijn zijn met de basisprincipes van duurzaam bosbeheer. FSC is meer centralistisch en mondiaal opgezet en PEFC biedt meer flexibiliteit aan lokale en nationale initiatieven.
VOORDELEN: FSC EN PEFC GECERTIFICEERD PAPIER VAN BOMEN
We kunnen stellen dat FSC en PEFC aantoonbare voordelen bieden, deze zijn hieronder samengevat. Er worden meer voordelen geclaimd, echter zijn deze niet onweerlegbaar waar en zelfs in sommige gevallen onwaar. Vandaar onderstaande samenvatting van aantoonbare voordelen:
- Onafhankelijke en periodieke audits en certificering door geaccrediteerde derde partijen. Dit borgt de betrouwbaarheid, de geloofwaardigheid en is vrij van belangenverstrengeling
- Traceerbaarheid over de hele keten, van bos tot eindproduct, dit vormt de basis voor garantie.
- Verantwoord bosbeheer, iedere boom die gekapt wordt voor papier, wordt terug geplant
- Mensenrechten van bosarbeiders en inheemse volkeren worden gerespecteerd
- FSC en PEFC moedigen het gebruik van gerecycled papier aan, wat zorgt voor minder bomenkap
- FSC en PEFC geven vertrouwen aan consumenten dat ze verantwoorde keuzes maken
- Papierproducenten die FSC of PEFC voeren hebben strenge kwaliteitsnormen, goede kwaliteit papier
NADELEN VAN FSC EN PEFC PAPIER VAN BOMEN
Voordat we wat dieper in gaan op de nadelen van FSC en PEFC gaan we eerst even terug naar het ontstaan van papier. Ruim 5000 jaar geleden gebruikten de Egyptenaren al vormen van papier gemaakt van de stengels van de rietachtige papyrusplant, hier danken we het woord papier aan. Dit papier leek in technisch opzicht nog niet op het huidige papier zoals we het nu kennen. Daarvoor gaan we 2000 jaar terug in de tijd waar in China een proces werd ontwikkeld waarbij vezels van plantenresten als rijst, stro, hennep, bamboe en moerbeibast werden geweekt, fijngemalen en vervolgens gedroogd tot dunne vellen papier.
In Europa werd tot de vroege 19e eeuw papier vooral gemaakt van oude textielvezels. Door de groeiende vraag naar papier in de 19e eeuw werden de textielvezels schaars en duur. Dit was de tijd dat de papiermachine en de processen werden uitgevonden om houtvezels van bomen mechanisch en chemisch te bewerken tot papierpulp. Hierdoor werd papier veel goedkoper en groeide de vraag naar papier nog sterker. In die tijd was de keuze voor bomen als grondstof voor papier logisch, want ze waren er in overvloed en iedere vorm aan kennis over de negatieve impact op het milieu ontbrak volledig.
FSC en PEFC certificeringen zijn geweldige systemen om duurzaamheid te borgen indien we ervan uitgaan dat bomen de meest logische en duurzaamste grondstof voor papier en karton zijn. Maar wat nu als blijkt dat bomen voor papier helemaal niet zo logisch en duurzaam zijn? Waarom zouden we primaire grondstoffen (bomen) met groeitijden van 10 tot 80 jaar inzetten om papier van te maken? Papier en karton waar producten als verpakkingsmaterialen, drukwerk of kopieerpapier van gemaakt worden met een gebruiksduur van enkele seconden, dagen of weken? Deze onbalans in tijd heeft vele negatieve effecten.
Met de kennis van nu kunnen we vaststellen dat er ook behoorlijk veel nadelen aan FSC en PEFC gecertificeerde bomen, papier en karton kleven:
1. Aantasting biodiversiteit
Bomen voor papier komen voornamelijk uit plantagebossen. Deze monoculturen dragen niet bij aan biodiversiteit, ze bieden geen gevarieerd habitat voor dieren en plantensoorten en er worden pesticiden gebruikt.
2. Ecosystemen
Ook al worden bossen duurzaam beheerd, het duurt minimaal 30-40 jaar voordat een gekapt bos weer ecologisch volledig is hersteld. FSC en PEFC-certificeringen zorgen voor herbebossing, maar dit garandeert niet dat het oorspronkelijke ecosysteem volledig terugkomt. Sterker; dit zorgt er vooral voor dat het oorspronkelijke ecosysteem niet terugkomt, vanwege de keuze voor plantagebossen (monoculturen).
3. CO2-uitstoot
Het kappen, vervoeren en verwerken van bomen voor papierproductie blijft een energie-intensief proces dat CO2-uitstoot met zich meebrengt. Primaire grondstoffen zoals bomen kunnen deze ecologische voetafdruk niet verminderen, ook gecertificeerde systemen zoals FSC en PEFC lossen dit probleem niet op.
4. Chemicaliën en water
Plantagebossen, al dan niet gecertificeerd voor FSC of PEFC, zijn afhankelijk van pesticiden, herbiciden en kunstmest om de monoculturen te onderhouden. Deze chemicaliën zijn schadelijk voor de omgeving. Verschillende boomsoorten hebben in verschillende mate invloed op waterverbruik. Snelgroeiende boomsoorten zoals eucalyptus, populieren en berken hebben veel negatieve invloed op de lokale waterhuishouding en ecosystemen. De omgeving droogt uit. Kijk naar een land als Portugal waar bosbouw voor de papierproductie grote schade en gevaar toebrengt aan het milieu.
5. Risico naleving
Hoewel FSC en PEFC strikte regels hebben, zijn er gevallen waarin certificeringen worden misbruikt of waarin toezicht en naleving onvoldoende zijn. Dit betekent dat niet alle gecertificeerde bossen daadwerkelijk aan de duurzaamheidscriteria voldoen.
6. Grootschalige houtkap blijft een probleem
Certificeringen zoals FSC en PEFC werken vooral op concessiebasis en op grote schaal. Hoewel dit efficiënter kan zijn, betekent het vaak dat grote stukken land worden gebruikt voor houtkap, wat de integriteit van bossen en natuurlijke habitats aantast, zelfs als dit “gecontroleerd” gebeurt.
7. Recycling
Papier is volgens de laatste onderzoeken meer dan 25x te recyclen, er blijft altijd nieuwe zuivere cellulose nodig in de kringloop van papier. Het recycling aandeel in Europa ligt op 72%. Papier dat in contact komt met voedsel moet voor de veiligheid sowieso gemaakt zijn van zuivere cellulose. Dit verklaart waarom in Europa 45% van het papier van bomen gemaakt wordt. Deze verhouding zal dus ook niet veranderen. De vraag is waar deze zuivere cellulose vandaan moet komen? Moet deze zuivere cellulose persé uit bomen komen? Of zijn er alternatieve, ecologische betere grondstoffen beschikbaar?
PAPERWISE PAPIER VAN LANDBOUWAFVAL MAAKT FSC EN PEFC OVERBODIG
Het antwoord is JA! Er zijn veel betere grondstoffen beschikbaar. In ecologische opzicht en in de verhouding groeitijd versus gebruikstijd. Dit zijn secundaire grondstoffen die vrijkomen zodra boeren gaan oogsten. Deze grondstoffen zijn in overvloed aanwezig, komen jaarlijks wereldwijd beschikbaar en er hoeven geen bomen voor gekapt te worden. Het zijn plantresten zoals stengels en bladeren die na de oogst van tarwe, gerst, rogge, rijst, hennep of suikerriet overblijven. Deze reststromen -grondstof voor papier en karton- noemen we landbouwafval.
Kortom, bomen, al dan niet FSC- of PEFC-gecertificeerd zijn niét de meest logische en duurzame keuze voor papier. Het zijn primaire grondstoffen waar de hernieuwbaarheid in tijd extreem veel langer duurt dan de gebruiksduur. Dus waarom bomen kappen voor papier, als we ook zuivere cellulose vezels kunnen halen uit secundaire grondstoffen… uit landbouwafval?
Mocht je duurzaamheid werkelijk belangrijk vinden, kies dan voor PaperWise, papier van landbouwafval. Landbouwafval vormt 80% van het gewicht van de plant (ja echt zo veel!) en zit boordevol zuivere cellulose. Landbouwafval is een restproduct dat vrijkomt uit een andere industrie. Dit noemen we secundaire grondstoffen. PaperWise papier en karton is boomvrij, recyclebaar, composteerbaar, voedselveilig en de milieu impact ligt 47% lager dan papier van bomen en 29% lager dan recycled papier. Bovendien zorgt landbouwafval voor extra inkomen voor boeren in ontwikkelingslanden waar PaperWise geproduceerd wordt. Win-win.
Wil je meer weten over PaperWise en de mogelijkheid voor jouw duurzame verpakkingen, drukwerk of kopieerpapier? Neem via onderstaande button contact met ons op en we sturen je met veel plezier meer informatie of voorbeelden toe.
